Saratani ya matiti (breast cancer)
Maana Rahisi
Saratani ya mapafu ni aina ya saratani inayojitokeza kwenye tishu za mapafu. Saratani hii inajitokeza zaidi kwa watu wanaovuta sigara, ingawa inaweza pia kuathiri wasiovuta.
Vihatarishi:
• Umri: Hatari ya kupata saratani ya utumbo mpana huongezeka kwa watu wenye umri wa zaidi ya miaka 50.
• Historia ya familia: Kuwa na historia ya saratani ya utumbo mpana au polipu kwenye familia.
• Polipu za utumbo mpana: Kuwa na polipu za adenomatous kwenye utumbo mpana.
• Magonjwa ya utumbo sugu: Magonjwa kama vile ugonjwa wa Crohn na kolitis ya vidonda (ulcerative colitis).
• Lishe isiyo na afya: Lishe yenye mafuta mengi, nyama nyekundu, na vyakula vilivyosindikwa.
• Unene kupita kiasi: Kuwa na uzito kupita kiasi au unene kupita kiasi.
• Kukaa muda mrefu bila mazoezi: Kutokufanya mazoezi ya mara kwa mara.
• Kuvuta sigara na unywaji pombe: Kuvuta sigara na kunywa pombe kwa wingi.
• Kuwepo kwa historia ya saratani nyingine: Kuwa na historia ya saratani nyingine kama ya matiti au ovari.
Dalili na Ishara.
- • Kikohozi kisichopona: Kikohozi kinachoendelea kwa muda mrefu bila kupona. • Kutoa damu wakati wa kukohoa: Kutoka damu kwenye kikohozi. • Kupumua kwa shida: Kupumua kwa shida au kwa kifupi. • Maumivu ya kifua: Maumivu ya kifua yanayoongezeka wakati wa kupumua au kukohoa. • Kupungua uzito bila sababu: Kupungua uzito bila kufanya juhudi yoyote. • Uchovu: Kujihisi uchovu na udhaifu wa mara kwa mara. • Kukosa hamu ya kula: Kupoteza hamu ya kula. • Kuvimba kwa uso na shingo: Kuvimba kwa uso, shingo, au mikono. • Kuharibika kwa sauti: Kutetema kwa sauti au kupoteza sauti kabisa. • Maradhi ya mara kwa mara: Maradhi ya mara kwa mara kama homa, baridi yabisi, na nimonia.
Uchunguzi.
• X-ray ya kifua: Picha ya X-ray ya kifua ili kuona uvimbe au mabadiliko kwenye mapafu.
• CT scan: Picha za CT za mapafu ili kuona uvimbe na ukubwa wake.
• Bronchoscopy: Kipimo cha kuangalia ndani ya njia za hewa kwa kutumia kamera ndogo iliyoko kwenye mrija.
• Biopsy: Kuchukua sampuli ya tishu kutoka kwenye uvimbe ili kuchunguza seli za saratani.
• PET scan: Picha za mwili ili kuona kama saratani imeenea sehemu nyingine za mwili.
• Vipimo vya damu: Kupima damu kwa viwango vya baadhi ya protini zinazoweza kuashiria uwepo wa saratani.
• Sputum cytology: Uchunguzi wa makohozi ili kuona seli za saratani.
Matibabu
• Upasuaji: Kuondoa sehemu ya mapafu yenye saratani au kuondoa pafu lote kulingana na hatua ya saratani.
o Lobectomy: Kuondoa kipande kimoja cha pafu (lobe).
o Pneumonectomy: Kuondoa pafu lote.
o Segmentectomy: Kuondoa kipande kidogo cha pafu.
• Radiotherapy: Matumizi ya mionzi kuua seli za saratani kabla au baada ya upasuaji.
• Chemotherapy: Matumizi ya dawa za kuua seli za saratani kabla au baada ya upasuaji.
• Targeted therapy: Matumizi ya dawa zinazolenga protini maalum kwenye seli za saratani.
• Immunotherapy: Matumizi ya dawa zinazosaidia mfumo wa kinga kupambana na saratani.
• Laser therapy: Matumizi ya mwanga wa laser kuondoa uvimbe au kuondoa tishu zilizokufa.
Kinga.
• Kuacha kuvuta sigara: Kuacha kuvuta sigara ni njia bora ya kuzuia saratani ya mapafu.
• Kuepuka moshi wa watu wengine: Kuepuka moshi wa sigara kutoka kwa watu wengine.
• Kupima radoni: Kupima uwepo wa gesi ya radoni ndani ya nyumba na kuchukua hatua za kuiondoa.
• Kuepuka kemikali hatarishi: Kuepuka kemikali za viwandani kama asbestosi na dizeli.
• Kula lishe bora: Kula lishe yenye mboga, matunda, na nyuzi nyuzi nyingi.
• Mazoezi ya mara kwa mara: Kufanya mazoezi ya mara kwa mara ili kudumisha uzito bora na afya njema.
• Kupunguza matumizi ya mionzi: Kuepuka matumizi ya mionzi bila sababu za kiafya zinazojulikana.
• Kujua historia ya familia: Kujua historia ya familia na kuchukua hatua mapema kama kuna hatari kubwa ya kupata saratani ya mapafu.
• Kujiepusha na vichocheo vya magonjwa ya mapafu: Kuepuka kuvuta vumbi, moshi, na kemikali zinazosababisha magonjwa sugu ya mapafu.
Experience convenience, reliability, and personalized care with Tube Medical Services! Contact us today for a healthier tomorrow!
#TubeMedical #HealthMatters #WellnessJourney #tanzania #daressalaam #afya #drmbashu #drissambashu #HealthcareRevolution #OnlineConsultation